Η
Μαρία Κ. Δημάδη θα παρέμενε ίσως άγνωστη αν δεν είχε μεσολαβήσει ο
πόλεμος του 1940. Θα ήταν απλώς μια κυρία του σαλονιού, φιλάνθρωπη και
καλλιεργημένη. Γεννήθηκε στο Αγρίνιο. Πατέρας της ήταν ο
Κώστας Δημάδης, γνωστός
γυναικολόγος του Αγρινίου, σπουδαγμένος στο Παρίσι, ποιητής και διηγηματογράφος.
Η μητέρα της ήταν κόρη καπνέμπορου. Μικρό παιδί έπαιζε πιάνο, έμαθε ξένες
γλώσσες, ζωγραφική, διάβαζε και έγραφε ποιήματα, έστελνε συνεργασίες στη «Διάπλαση
των Παίδων». Μεγαλώνοντας σπούδασε φιλολογία στο Αμβούργο. Η Μαρία παντρεύτηκε
δικαστή του Ελεγκτικού Συνεδρίου και απέκτησε ένα κοριτσάκι. Αλλά, ατύχησε και
χώρισε. Η κήρυξη όμως του πολέμου την δραστηριοποιεί. Δημιουργεί ομίλους
γυναικών που πλέκουν για τους στρατιώτες στο Αλβανικό Μέτωπο, εργάζεται η ίδια
σαν εθελόντρια νοσοκόμα δίπλα στους τραυματίες. Έρχεται η κατοχή και η αντίσταση
κατά των κατακτητών φουντώνει. Οι γείτονές της, ο αρχιτέκτονας Κώστας Καζαντζής
και ο γιατρός Δημήτριος Πανόπουλος, την μύησαν, όπως γράφει ο Φ. Γελαδόπουλος
στο σχετικό βιβλίο του, στο ΕΑΜ. Στην εξοχική της βίλα, στο χωριό Πλάτανος έγινε
μάλιστα η πρώτη Συνδιάσκεψη του ΕΑΜ της περιοχής και εκείνη είναι η πρώτη
γυναίκα που οργανώνεται από την Αιτωλοακαρνανία στις γραμμές της Εθνικής
Αλληλεγγύης.
Οι Γερμανοί
στο Αγρίνιο ζητούσαν τότε
διερμηνέα για το φρουραρχείο του Αγρινίου. Κομψή, ευπαρουσίαστη και γλωσσομαθής
είναι ο ιδεώδης άνθρωπος που μπορεί να εργαστεί ως
μεταφράστρια των Γερμανών. Αποφασιστική και ριψοκίνδυνη η Μαρία δέχεται και
αναλαμβάνει τη θέση. Εκεί παρακολουθεί τηλεφωνικές συνδιαλέξεις, κρυφακούει
συζητήσεις, ανοίγει βιβλία, διαβάζει απόρρητα έγγραφα και τα αποτυπώνει στο
μυαλό της. Χρησιμοποιεί καινούρια καρμπόν για να έχει στα χέρια της λεπτομέρειες
των κινήσεων του γερμανικού στρατού. Μέσω του ιερέα Κ. Βαλή (που παρουσιάζεται
στο Φρουραρχείο σαν θείος της) καθώς και μέσω του βενζινά Γιώργου
Ιω. Γιαννούτσου (και όχι Γ. Γιαννούλη
που εκ λάθους αναγράφει ο Γελαδόπουλος).
Ο
Γιώργος Γιαννούτσος κρατούσε σε μυστική κρύπτη (στα ρολά
του μαγαζιού) όλα τα έγγραφα που του έφερνε η Δημάδη και
τα παρέδιδε στους ανθρώπους της αντίστασης.
Παράλληλα, όπως επίσης γράφει ο
Φίλιππας Γελαδόπουλος, η νέα διερμηνέας πείθει τον διοικητή του Φρουραρχείου να
γίνει έρανος για τους φτωχούς της περιοχής, συγκροτούνται επιτροπές κι έτσι
συγκεντρώνονται 50.000 οκάδες καλαμπόκι, στάρι, λάδι. Οι δέκα χιλιάδες
μοιράζονται στους φτωχούς και οι υπόλοιπες 40.000 στέλνονται στον ΕΛΑΣ.
Επίσης η Μαρία Δημάδη φρόντισε να ληφθεί άδεια από τους
Γερμανούς προκειμένου να σταλεί
στο
Ξηρόμερο
αυτοκίνητο, που μετέφερε γιατρό από το Αγρίνιο, προκειμένου να παρασχεθούν
πρώτες βοήθειες στο γνωστό στέλεχος της Αντίστασης Γιώργο Καραπαπά, ο οποίος
είχε τραυματιστεί σοβαρά έξω από το χωριό Πρόδρομος σε μάχη κατά των Γερμανών.
Η κυριότερη όμως προσφορά της Μαρίας Δημάδη ήταν οι πληροφορίες που μετέδωσε για τις
στρατιωτικές κινήσεις των κατακτητών στο Θέρμο, το Μακρυνόρος και το Καρπενήσι,
όπου κατευθύνονται 50.000 Γερμανοί από Αγρίνιο και Λαμία με στόχο την κυβέρνηση
της Ελεύθερης Ελλάδας. Το Γενικό Στρατηγείο του ΕΛΑΣ ειδοποιημένο έγκαιρα, δίνει
τη μάχη εκεί που θέλει και έτσι η μάχη κερδίζεται...
Οι Γερμανοί
όμως, τις παραμονές της αποχώρησής τους από το Αγρίνιο, που έγινε
στις 14 του Σεπτέμβρη του
1944, ανακαλύπτοντας το ρόλο
της, αποφάσισαν να την εκτελέσουν. Ποιοί την
κατέδωσαν δεν έχει εξακριβωθεί με βεβαιότητα. Οι πιθανότητες συγκεντρώνονται
στον διοικητή των Ταγμάτων Ασφαλείας Τολιόπουλο, όργανα του οποίου διεκπεραίωσαν
την απόφαση των Γερμανών έξω από το νεκροταφείο της Αγίας Τριάδος και απέναντι
σχεδόν από τις εκεί φυλακές. Η Μαρία ήταν τότε 37 χρόνων.