
Ο Δήμος Τσέλιος
*Σημείωση:
Σημαντικές πληροφορίες από αρχειακό υλικό για τον Δήμο Τσέλιο παρατίθενται στο
βιβλίο του Νίκου Μήτση "Δήμος Σολλίου, Αγώνες και θυσίες στην Επανάσταση του
1821" ('Εκδοση της Ένωσης Αλυζίων Αιτωλ/νίας,
Αθήνα 2005).
|
|
Ήρωες του 1821:
Δήμος Τσέλιος (Δημοτσέλιος)
Ο Δήμος Τσέλιος
ή Γερο-Δήμος,
του οποίου το πραγματικό - προγονικό όνομα είναι Δήμος Φερεντίνος, γεννήθηκε το
1785, κατά την
επικρατέστερη εκδοχή* στη Ζάβιτσα της Ακαρνανίας, κατ άλλους
στο Σπαρτοχώρι Μεγανησίου
της Λευκάδας και τον μεγάλωσαν στην Άγια Μαύρα. Δεκαεννέα ετών έφυγε από τη
Λευκάδα, πήγε κλέφτης στη Στερεά
Ελλάδα και έσμιξε με την ομάδα του Κατσαντώνη.
Ο Δήμος
στην αρχή της επανάστασης του 1821 ήταν αρχηγός των Λευκαδίων μαχητών.
Ελευθέρωσε τη Βόνιτσα. Στη μάχη του Πέτα, ενώ οι περισσότεροι νικήθηκαν,
αυτός κατώρθωσε να απωθήσει πολλούς Τούρκους. Στην
Καλαβρούζα με 20 μαχητές κυνήγησε 600 Τούρκους. Στην Αράχωβα, γράφει ο
Καραϊσκάκης, ήταν ο μεγαλύτερος ήρωας. Μετά την πτώση του Μεσολογγίου,
στην άμυνα του οποίου έλαβε ενεργό μέρος, κράτησε το Λεσίνι απόρθητο.
Έλαβε μέρος στην πολιορκία του Βραχωριού και μετά την απελευθέρωση εγκαταστάθηκε
στο Βραχώρι, όπου απέκτησε σπίτι, που σώζονταν μέχρι πρόσφατα.
Μάλιστα από πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης που εκδόθηκε στις 20-6-1865
(αρχείο Ν. Μήτση*) από το Δήμο Αγρινίου, προκύπτει ότι ήταν γραμμένος στα
Δημοτολόγια Αγρινίου. Συνολικά έλαβε μέρος σε 12 εκστρατείες, 12 πολιορκίες πόλεων και κάστρων, 39
μάχες και τραυματίστηκε 3 φορές.
Επί Όθωνα, εξ ονόματος των οπλαρχηγών της Δ. Στερεάς,
κήρυξε επανάσταση και ζήτησε από τον Όθωνα να δώσει Σύνταγμα. Αυτό το τόλμημά
του το πλήρωσε πολύ ακριβά. Αυτοεξορίστηκε στην ίδια τη γη του στη Λευκάδα για
έξι χρόνια χωρίς την οικογένειά του, η γυναίκα του παραφρόνησε, τρία παιδιά του
πέθαναν από την πείνα, λεηλάτησαν οι κυβερνητικοί το σπίτι του στο Αγρίνιο και
τον διαγράψανε από αξιωματικό. Ανάγλυφη αυτή την
κατάσταση την παρουσιάζει ο γιός του Κωνσταντίνος, με επιστολή του στην
εφημερίδα "Ακρόπολις"
στις 14 Μαρτίου 1893.
Μετά αποκαταστάθηκε.
Πέθανε το 1854. Ο τάφος του βρίσκεται στο Μεσολόγγι.

Το σπίτι στο Αγρίνιο (οδός Δήμου
Τσέλιου) όπου έμενε ο Δήμος Τσέλιος
έχει από χρόνια κατεδαφιστεί. Στην
πολυκατοικία που υπάρχει στη θέση
του έχει εντοιχιστεί η κατωτέρω
αναμνηστική πλάκα:

Βλέπετε για την ομώνυμη οδό του Αγρινίου
εδώ (φωτογραφίες κλπ)....
|
|
|
 |
|
ΠΡΟΣΩΠΑ... |
|
 |
ΔΗΜΟΤΙΚΟ
ΤΡΑΓΟΥΔΙ
Πικρά λαλούνε τα πουλιά,
πικρά τα χελιδόνια,
πικρά λαλεί μια πέρδικα μέσ'
από τη φωλιά της. --Βουνά μου, τ' Ασπροπόταμου, βουνά του Ξηρομέρου, τα χιόνια
να μην λιώσετε, ώσπου ναρθούν και τ' άλλα, γιατί ειν' ο Τσέλιος άρρωστος, βαριά
για να πεθάνει. Τον κλαίει η μέρα κι αυγή κι όλα τα παλικάρια
και τους γιατρούς εκκάλεσε
να τον επισκεφτούνε.
Και 'νας γιατρός βασιλικός,
που τον γιατροκομούσε, με ραγισμένη τη μιλιά, βαρύθυμα του κρένει:
--Τσέλιο μ', δεν είσαι για
ζωή, για τον απάνω κόσμο, παρά είσαι για τη μαύρη γης, τ' αραχνιασμένο χώμα. |